Scoliose: wat zijn de symptomen?
Scoliose betekent letterlijk verkromming. Dit maakt direct duidelijk wat scoliose is: de wervelkolom in de rug is kromgegroeid. De vraag hoeveel mensen scoliose hebben, is moeilijk te beantwoorden. Er kan alleen een grove schatting gemaakt worden: ongeveer 3% van de bevolking heeft last van scoliose. Wereldwijd zijn dat ongeveer 200 miljoen mensen. Wat is scoliose, wat zijn de symptomen en wat zijn de gevolgen op latere leeftijd?
Wat is scoliose?
De wervelkolom hoort, recht van voren of achteren gezien, een rechte lijn te vormen. Wanneer dit niet het geval is en de kromming meer dan 10 graden bedraagt, spreekt men van een scoliose. Bij scoliose is de wervelkolom dus krom gegroeid. Wanneer de wervelkolom naar 1 kant kromgroeit, spreekt men van een C-vormige verkromming. Wanneer er sprake is van een wervelkolom die kromgroeit naar 2 kanten, spreekt men van een S-vormige verkromming. Behalve de verkromming, kan er ook een verdraaiing in de wervelkolom zitten. Wervels en ribben kunnen hierdoor vervormen en een bolling vormen, ook wel een gibbus genoemd.
De verschillende oorzaken
Scoliose kan verschillende oorzaken hebben. Op basis daarvan wordt er onderscheid gemaakt tussen 2 soorten scoliose: niet-structurele en structurele scoliose. Niet-structurele scoliose wordt veroorzaakt door een houdingsafwijking. Bij deze vorm ontstaat de verkromming door een verkeerde houding. Ongelijke benen kunnen hiervan de oorzaak zijn. Door het compenseren van het lengteverschil groeit de rug scheef. Er is wel een zijwaartse kromming in de rug zichtbaar, maar er zijn geen afwijkingen aan de wervelkolom en ribben.
In de meeste gevallen gaat het om een structurele scoliose, een ‘echte’ scoliose. Structurele scoliose is een chronische aandoening die levenslang aanwezig is. Structurele scoliose is onder te verdelen in 4 soorten, elk met een eigen oorzaak.
Idiopathische scoliose
Wanneer de oorzaak onbekend is, wordt dit idiopathische scoliose genoemd. De oorzaak van scoliose is in ruim 80% van de gevallen onbekend, blijkt uit gegevens van het Spine Correction Center. Idiopathische scoliose is hiermee de meest voorkomende vorm van scoliose. Ondanks vele studies is de oorzaak nog steeds onbekend. Het vermoeden bestaat dat er een verband is tussen de balans en de rotatiestabiliteit van de rug.
Congenitale scoliose
Congenitaal betekent aangeboren. Congenitale scoliose ontstaat door één of meerdere aangeboren wervelafwijkingen. Deze ontstaan vaak al in de eerste maanden van de zwangerschap. Deze vorm van scoliose is zeldzaam en de oorzaak ervan is vrijwel nooit bekend.
Neuromusculaire scoliose
Scoliose kan bij iedereen voorkomen. Maar de kans is groter bij problemen met het zenuwstelsel, het bindweefsel of de spieren. Dit wordt neuromusculaire scoliose genoemd. Bij deze vorm zijn de spieren, zenuwen of het steunweefsel niet voldoende in staat om de wervelkolom te ondersteunen. Dit kan bijvoorbeeld veroorzaakt worden door spierziekten, zoals de ziekte van Duchenne en Spinale Musculaire Atrofie (SMA). Vooral op jonge leeftijd kan de kromming snel verergeren, maar ook bij volwassenen komt dit voor.
Degeneratieve scoliose
Degeneratieve scoliose is onder te verdelen in 2 typen. Slijtage van de scoliose, die al vanaf jonge leeftijd aanwezig is, waardoor de bocht in de wervelkolom in graden toeneemt. En een niet ontwikkelde scoliose. Deze ontstaat vaak tussen het 40e en 50e levensjaar. De bocht in de wervelkolom kan bij deze vorm in korte tijd behoorlijk toenemen. Deze vorm is vaak het gevolg van veroudering en slijtage (artrose).
Symptomen van scoliose
De symptomen van scoliose zijn afhankelijk van de plek waar in de wervelkolom de bolling zich bevindt; in de onder- of in de bovenrug. Hoewel scoliose bij de meeste mensen geen pijnklachten veroorzaakt, kan het toch zijn dat er pijn optreedt. Zijn er wel pijnklachten, dan zijn deze vaak zeer herkenbaar. Een veelvoorkomend symptoom bij scoliose is rugpijn.
Andere symptomen van scoliose zijn:
- schouderscheefstand;
- bekkenscheefstand;
- gibbusvorming van de ribben;
- verhoogde spierspanning;
- nek- en hoofdpijn;
- pijn rond het bekken
- pijn in de bovenbenen;
- uitstralende pijn in de benen;
- afwijkende stand van de borstkas.
Symptomen van scoliose bij volwassenen
De meeste jonge mensen ervaren geen pijnklachten van scoliose. Wanneer scoliose niet wordt behandeld, kunnen op latere leeftijd wel pijnklachten ontstaan. Daarnaast bestaat de mogelijkheid dat scoliose pas op latere leeftijd ontstaat: degeneratieve scoliose. De oorzaak hiervan is slijtage van de wervelkolom, waardoor de wervels scheef gaan staan ten opzichte van elkaar.
De symptomen van scoliose bij volwassenen zijn:
- pijn in de rug, voornamelijk bij het voorover buigen;
- vermoeid gevoel in de ribben;
- uitstralende pijn naar de heupen en benen;
- vermoeidheid door een verminderde longfunctie.
De behandeling
Hoe eerder scoliose wordt ontdekt en behandeld, hoe beter het resultaat kan zijn. Scoliose gaat namelijk niet zomaar over. Wanneer scoliose niet behandeld wordt, kan het effect hebben op de fysieke en mentale gezondheid. Scoliose kan het bewegen lastiger maken en pijn veroorzaken. De werking van de longen kan worden beperkt, doordat de wervelkolom anders beweegt. En tot slot kan het als vervelend worden ervaren dat de rug er door scoliose anders uitziet.
De behandeling van scoliose heeft het meeste zin tijdens de groei. Daarna is behandeling in de meeste gevallen niet meer nodig. De behandeling is gericht op het tot stilstand brengen van de bocht in de wervelkolom en afhankelijk van hoe erg de bocht in de wervelkolom is. Aan de hand hiervan kan er gekozen worden voor behandeling door middel van oefentherapie, een brace of een operatie. In sommige gevallen kan een combinatie van verschillende behandelingen nodig zijn.
Voor scoliose die op latere leeftijd is ontstaan, zijn er andere behandelmethoden. De verkromming van de wervelkolom kan in dit geval niet meer verholpen worden. De behandeling is daardoor gericht op het verlichten van de pijn die veroorzaakt wordt door de scoliose.
Mogelijke behandelingen zijn:
- oefentherapie;
- een korset ter ondersteuning van de rug;
- pijnstillers;
- een verwijzing naar een pijnspecialist.
Meer over gezondheid