Home Kenniscentrum Langer thuis Wat is mantelzorg?

Zo werkt mantelzorg in België

Wanneer bent u mantelzorger? Als uw ouders op leeftijd zijn of de buurman herstelt van een operatie, dan staat u natuurlijk voor hen klaar. U doet boodschappen, stofzuigt het huis of rijdt heen en weer naar het ziekenhuis. Maar is dat mantelzorg? Als u minstens 8 uur per week besteedt aan onbetaalde zorg voor iemand met een beperking, bent u officieel mantelzorger.

Degene die u verzorgt kan bijvoorbeeld last hebben van een chronische ziekte, zoals MS of artrose.  Of u zorgt voor iemand die niet meer goed voor zichzelf kan zorgen omwille van ouderdomsklachten. Vaak zorgen mantelzorgers voor een dierbare zoals een partner, ouder of kind. Er is mantelzorg en intensieve mantelzorg, volgens het onderzoek uit de Scandinavian Journal of Public Health. Als een mantelzorger meer dan 11 uur per week besteedt aan de zorg voor een ander, wordt dit gezien als intensieve mantelzorg. In Europa is gemiddeld 34% van de mensen mantelzorger, van wie ongeveer 7% intensieve mantelzorger. Een mantelzorger helpt vaak bij huishoudelijke taken zoals stofzuigen, wassen, boodschappen doen en koken. Wat een mantelzorger precies doet, hangt af van de zorg die de ontvanger nodig heeft. Hierbij denken we bijvoorbeeld aan:

• Vervoer
• Gezelschap houden
• Geldzaken regelen
• Klusjes in en om het huis

Maar ook verzorgende taken worden steeds vaker onderdeel van het takenpakket van de mantelzorger. Bijvoorbeeld het aankleden of douchen van de zorgontvanger. Gemiddeld zijn mantelzorgers meer tijd kwijt aan de zorg voor oudere mantelzorgontvangers dan aan de zorg voor jongeren. Voor 65-plussers is gemiddeld 30 uur per week mantelzorg nodig. Bij jongeren tot 25 jaar is dat een kleine 20 uur, aldus Partnership for Solutions. De meeste mantelzorgers bieden deze mantelzorguren, of een deel daarvan, aan hun ouders (42%) of een vriend of buur (15%).

Wie zijn de mantelzorgontvangers?

Uit dit onderzoek blijkt dat de gemiddelde mantelzorgontvanger bijna 70 jaar oud is. 47% van de ontvangers is ouder dan 75 jaar. Veel mensen van deze leeftijd krijgen te maken met chronische of geestelijke aandoeningen. Hierdoor kunnen zij voor een langere periode te maken krijgen met lichamelijke beperkingen. Dementie, geheugenverlies en psychische aandoeningen zijn aandoeningen waarvoor vaak een beroep wordt gedaan op mantelzorg. Met hulp van een bekende kunnen deze mensen vaak langer thuis blijven wonen, voordat ze eventueel naar een zorginstelling moeten verhuizen. Vrouwen krijgen vaker last van chronische aandoeningen én worden gemiddeld ouder dan mannen. Dit is waarschijnlijk dan ook de reden waarom vrouwen bijna 2 keer zo vaak mantelzorg ontvangen dan mannen.

De druk van mantelzorg

Veel mantelzorgers helpen hun naaste graag. Ze geven om de ander of vinden het normaal om elkaar te helpen. Maar mantelzorg kan ook nadelen hebben. Zo vinden sommige mantelzorgers de zorg behoorlijk zwaar. Het aantal uren dat een mantelzorger besteedt aan de zorg varieert van 8 tot tientallen uren per week. Veel mantelzorgers hebben daarnaast ook nog een job van gemiddeld 32 uur per week. Dit in combinatie met de reistijd naar de zorgontvanger legt een grote druk op de schouders van mantelzorgers. Volgens het rapport Caregiving in the U.S. woont 76% op 20 minuten rijden van degene die zij verzorgen. Terwijl 11% meer dan 1 uur rijden bij elkaar vandaan wonen. De reistijd die mantelzorgers kwijt zijn per bezoek zorgt nog voor extra druk. Dat is onder andere terug te zien in het aantal bezoeken van de mantelzorger. Verzorgers die meer dan een uur moeten reizen, bezoeken de zorgontvanger vaak niet meer dan 1 keer per week.

Volgens de voorspellingen wordt de druk op mantelzorgers door de vergrijzing van Europa alleen maar groter. Het ‘Ageing Europe’-rapport van Eurostat verwacht een stijging van het aandeel 65-plussers in Europa. Van 101 miljoen in 2018 zal het aantal in 2050 oplopen tot 149 miljoen. Daarbij waren er in 2018 nog 3 werkenden tegenover 1 persoon ouder dan 65 jaar. In 2050 zullen er naar verwachting nog maar 2 werkenden zijn tegenover 1 persoon ouder dan 65 jaar. Als mantelzorger wordt het daardoor lastiger om de zorguren voor een zorgbehoevende te verdelen, wat de druk op de mantelzorger opnieuw verhoogt.